Biyoçeşitlilik uzmanı Ahmet Taşçı yapmış olduğu bilimsel açıklama ile Ötrafikasyonun Dünyayı ve ülkemizi tehdit eden önemli bir çevresel sorun olduğunu belirtti. Yapmış olduğu araştırmada şu konulara değindi:
Son 50 yılda, ötrofikasyon – suyun azot fosfor gibi besinler tarafından aşırı zenginleştirilmesi – su kalitesinin bozulmasının önde gelen nedenlerinden biri olarak ortaya çıkmıştır. Ötrofikasyonun en akut belirtisi hipoksi (oksijen tükenmesi) ve diğer şeylerin yanı sıra etkilenen bölgelerdeki su yaşamını yok edebilecek zararlı alg patlamalarıdır.
Ötrofik ve hipoksik olaylardaki artış, çevredeki azot ve fosfor akışını artıran yoğun tarımsal uygulamalar, endüstriyel faaliyetler ve nüfus artışındaki hızlı artışa bağlanmıştır. Milenyum Ekosistem Değerlendirmesi, insan faaliyetlerinin, doğal değerlerle karşılaştırıldığında, çevreye azot akışının neredeyse iki katına ve fosfor akışının üç katına çıkmasına neden olduğunu kanıtlanmıştır.
Besin maddeleri – özellikle azot – kıyı ekosistemlerine karışmadan önce, çeşitli karasal ve tatlı su ekosistemlerinden geçerek tatlı su kalitesinde bozulmalar, asit yağmuru, sera gazlarının oluşumu, topluluk besin ağlarında kaymalar ve diğer çevresel sorunlara neden olur. Biyoçeşitlilik kaybı vs.
Besinler kıyı sistemlerine ulaştığında, ekosistem içinde bir takım tepkileri tetikleyebilirler. Besin artışlarının ilk etkileri fitoplankton, mikroalgler (örn. epifitler ve mikrofitler) ve makroalglerin (örn. deniz yosunu) aşırı büyümesidir. Bunlar sırasıyla, su altı bitki örtüsü kaybı, tür bileşiminde değişiklik, mercan resiflerinin zarar görmesi, düşük çözünmüş oksijen ve ekosistemin çökmesine yol açabilecek ölü bölgelerin (oksijeni tükenmiş sular) oluşumu gibi diğer etkilere yol açar.
Bu Etkiler;
Kıyı sularındaki aşırı besin maddeleri, fitoplankton, mikroalg (yani epifitler ve mikrofitler) ve makroalglerin (yani deniz yosunu) aşırı büyümesine neden olabilir.
Buna karşılık, fitoplankton ve alglerdeki artış, aşağıdakiler gibi daha ciddi ikincil etkilere yol açabilir:
- Aşırı fitoplankton, mikroalg ve makroalg büyümesi gibi su altı bitki örtüsünün kaybı, ışık penetrasyonunu azaltır.
- Bentik (altta yaşayan) sucul topluluğun tür kompozisyonu ve biyokütlesindeki değişiklik, sonunda tür çeşitliliğinin azalmasına ve denizanası gibi jelatinimsi organizmaların baskın olmasına yol açar.
- Artan besin seviyeleri, mercan larvaları üzerinde alg büyümesini desteklediğinden mercan resif hasarı. Mercanların büyümesi engellenir.
- Fitoplankton türlerinin bileşiminde, toksik veya başka türlü zararlı alg patlamalarının gelişimi için uygun koşullar yaratan bir süreç oluşturur.
- Düşük çözünmüş oksijen ve hipoksik “ölü” bölgelerin (oksijeni tükenmiş sular) oluşumu, bu da o ekosistemin çökmesine neden olur..
Bilimsel topluluk, ötrofikasyonun kıyı ekosistemlerini nasıl etkilediği konusundaki bilgilerini farklı bir çok yayınla aktarmaktadır, ancak kıyı sularımızdaki artan besin akışının uzun vadeli etkileri şu anda tam olarak bilinmiyor veya anlaşılmış değildir. Ötrofikasyonun kıyı ekosistemlerinin turizm, rekreasyon, yerel topluluklar için balık ve kabuklu deniz ürünleri temini, spor balıkçılığı ve ticari balıkçılık gibi değerli ekosistem hizmetleri sağlama yeteneğini azalttığını bilinmektedir. Ek olarak, ötrofikasyon yerel ve bölgesel biyoçeşitlilikte azalmalarada yol açabilir.
Bugün dünya nüfusunun neredeyse yarısı kıyıdan 60 kilometre uzaklıkta yaşıyor ve birçok topluluk geçimlerini doğrudan kıyı ekosistemlerine bağlıyor. Bu, dünya nüfusunun önemli bir bölümünün, yerel kıyı ekosistemlerinde ötrofikasyonun etkilerine karşı savunmasız olduğu anlamına gelir.
Ötrofikasyonun en akut ve yaygın olarak bilinen semptomlarından ikisi, zararlı alg patlamaları ve hipoksidir.
Kısaca bu konulara değinelim:
Zararlı Alg Çiçekleri
Zararlı alg patlamaları balık ölümlerine, kabuklu deniz hayvanlarının zehirlenmesi yoluyla insan hastalıklarına ve deniz memelileri ile kıyı kuşlarının ölümüne neden olmaktadır. Zararlı alg patlamaları, bu patlamalar meydana geldiğinde suyun görünümünden dolayı genellikle “kırmızı gelgitler” veya “kahverengi gelgitler” olarak adlandırılır. 1998’de Hong Kong yakınlarında meydana gelen bir kırmızı gelgit olayı, Hong Kong’un balık çiftliklerinin tüm stokunun yüzde 90’ını yok etti ve tahmini olarak 40 milyon dolar ekonomik kayıpla neden olmuştur.
Hipoksi
Ötrofikasyonun en şiddetli semptomu olarak kabul edilen hipoksi, son 50 yılda dramatik bir şekilde tırmandı ve 1960’da yaklaşık 10 belgelenmiş vakadan 2007’de en az 169’a yükseldi. Hipoksi, algler ve diğer organizmalar öldüğünde, dibe battığında ortaya çıkar. Mevcut çözünmüş oksijen kullanılarak bakteriler tarafından ayrıştırılır. Yüzey ve yeraltı suları arasındaki tuzluluk ve sıcaklık farklılıkları tabakalaşmaya yol açarak yüzey sularından oksijen ikmalini sınırlandırır ve hipoksik veya “ölü” bölge oluşumuna yol açabilecek koşullar yaratır. Ölü bölgelerin oluşumu balık ölümlerine ve bentik ölümlere yol açabilir. Bentik organizmalar dipte kaldıkları ve düşük oksijenli bölgelerden kolayca kaçamadıkları için, genellikle en ciddi şekilde etkilenen canlılardır.(kabuklu deniz canlıları)
Besinler nereden geliyor?
Tatlı su ve kıyı bölgelerine salınan besin kirliliği, tarım, su ürünleri yetiştiriciliği, septik tanklar, kentsel atık su, kentsel yağmur suyunun akışı ile, endüstri ve fosil yakıt yanması dahil olmak üzere birçok farklı kaynaktan gelmektedir. Besinler su ekosistemlerine hava, yüzey suyu veya yeraltı suyu yoluyla girebilir.
Bölgeden bölgeye, besin kaynaklarının göreceli öneminde, önemli farklılıklar vardır. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği’nde, tarımsal kaynaklar -ticari gübreler ve hayvan gübresi- tipik olarak su yollarındaki besin kirliliğinin başlıca kaynakları iken, kentsel atık su genellikle Güney Amerika, Asya’nın kıyı su yollarında birincil besin kaynağıdır.
TARIMSAL KİRLETİCİLERİN ÖNEMİ
Kimyasal gübreler
1960 ve 1990 arasında, küresel sentetik azotlu gübre kullanımı yedi kattan fazla artarken, fosfor kullanımı üç kattan fazla artmıştır. Çalışmalar, gübrelerin genellikle mahsul ihtiyacının üzerinde uygulandığını göstermiştir (MA 2005) . Fazla besinler buharlaşma (azot atmosferde amonyak şeklinde buharlaştığında), yüzey akışı ve yeraltı suyuna sızma yoluyla karışır. Ortalama olarak, azotlu gübrenin yaklaşık yüzde 20’si yüzey akışı veya yeraltı suyuna sızma yoluyla karışır (MA 2005) . Sentetik azotlu gübre ve tarlalara yayılan gübredeki azot da buharlaşmaya maruz kalır. Bazı koşullar altında, ekinlere uygulanan nitrojenin yüzde 60’ına kadarı buharlaşma yoluyla atmosfere karışır. (University of Delaware Cooperative Extension 2009) ; daha yaygın olarak, uçuculuk kayıpları yüzde 40 veya daha azdır (MA 2005) . Uçan amonyağın bir kısmı, atmosferik çökeltme yoluyla su yollarında yeniden biriktirilir. Toprağa bağlanan fosfor, genellikle tarım arazilerinden toprak erozyonu yoluyla kaybolur.
Gübreler
Geçen yüzyılda hayvancılığın hızla değişen doğası da besin seviyelerinde keskin bir artışa katkıda bulunmuştur. Hayvansal üretim yoğunlaşıyor ve sonuç olarak, hammadde kaynaklarından uzakta daha fazla üretim gerçekleşiyor ve bu da gübrenin yayılmasını zorlaştırıyor. Bu işlemlerle üretilen büyük miktarda gübre toprağa gübre olarak uygulanır, besi yerinde istiflenir veya lagünlerde depolanır. Sıklıkla, fazla gübre verilmesi, ekinlere gereğinden fazla uygulanması anlamına gelir, bu da besin akışını ve sızıntıyı daha da kötüleştirir.
Çin’de et üretimi 1990 ile 2002 arasında yüzde 127 arttı (FAO 2009a) , ancak tahmini 14.000 yoğun hayvancılık operasyonunun yüzde 10’undan azı kirlilik konusunda önlemler aldı (Ellis 2007) . Karadeniz, Rusya bölgesinde, kapanan bir domuz çifliği, 1 milyondan fazla domuza ev sahipliği yapmaktaydı ve bu 5 milyonluk bir kasabaya eşdeğer kanalizasyon üretimi demekti (Mee 2006) .
Su ürünleri yetiştiriciliği (balık yetiştiriciliği), besin kirliliğinin büyüyen bir başka kaynağıdır. Dünya çapında yıllık su ürünleri üretimi, yirmi yılda yüzde 600 artarak 1985’te 8 milyon tondan 2005’te 48,2 milyon tona yükselmiştir. Bugün tüm su ürünleri üretiminin yaklaşık yüzde 43’ü deniz veya tuzlu ortamlarda, geri kalanı tatlı su göllerinde, akarsularda ve insan yapımı havuz ya da göletlerde yapılmaktadır (FAO 2007). Deniz balıkları ve karides yetiştiriciliği genellikle ağ kafeslerde veya kapalı koylarda bulunan kafeslerde yapılır. Bu çiftlikler dışkı, yenmemiş yiyecekler ve diğer organik atıklardan konsantre miktarlarda azot ve fosfor üretimine sebep olur. Yanlış yönetilirse, besin atıkları doğrudan çevredeki sulara boşaltıldığından, su ürünleri yetiştiriciliği operasyonlarının sucul ekosistemler üzerinde ciddi etkileri oluşabilmektedir. Yetiştiricilik faaliyetleri, her bir ton balık için 42 ila 66 kilogram arasında nitrojen atığı ve 7,2 ila 10,5 kilogram arasında fosfor atığı oluşacağı anlamına gelmektedir (Strain ve Hargrave 2005) .
Kentsel ve Endüstriyel Kaynaklar
Belediye atık su arıtma tesisleri ve endüstriyel atık su deşarjları, yer altı septik tanklarından nitrojen sızması ve yağmur suyu akışı, kentsel ve endüstriyel besin kirliliği kaynaklarından bazılarıdır. Belediye ve endüstriyel kaynaklar, besin kirliliğinin “nokta kaynakları” olarak kabul edilir, çünkü besinleri bir boru veya başka bir ayrı nakil yoluyla doğrudan yüzey sularına veya yeraltı sularına boşaltırlar. Bunlar tipik olarak en kontrol edilebilir besin kaynaklarıdır ve genellikle gelişmiş ülkelerde rastlanmaktadır.
Besin kirliliğinin en yaygın kentsel kaynağı, önemi bölgeye ve ülkeye göre değişse de, insan atılları yani kanalizasyonladır. Kanalizasyonun Amerika Birleşik Devletleri’nde nehir nitrojen girdisinin yüzde 12’sine, Batı Avrupa’da yüzde 25’ine, Çin’de yüzde 33’üne ve Kore Cumhuriyeti’nde yüzde 68’ine katkıda bulunduğu tahmin edilmektedir (MA 2005) . Bu varyasyon, büyük ölçüde, ülkeler arasındaki kanalizasyon arıtma seviyelerindeki farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde, şehirlerin yüzde 35’inden daha azında herhangi bir kanalizasyon arıtma şekli vardır (UNEP ve WHRC 2007) ve kanalizasyon arıtıldığında, tipik olarak besin maddelerini değil de katı atık olanları ayrıştırmayı amaçlar.
Gelişmiş ülkelerdeki haneler, belediye atıksu arıtma tesislerine bağlı olmadıklarında genellikle septik sistemler kullanırlar. Septik sistemler, atıkları topraklardan geçirerek arındırmak için tasarlanmıştır. Yılda sistem başına ortalama 14 kilogram nitrojen sızmasına ve bunların çoğu yeraltı suyuna veya yakındaki yüzey sularına karışır (Ann Arundel County Maryland DPW 2008). Yağmur suyu akışı, kentsel alanlardan gelen bir başka önemli besin kaynağıdır. Yağış olayları, besin maddelerini konutların çimlerinden ve geçirimsiz yüzeylerden yakındaki nehirlere ve akarsulara akıtır. Bazı şehirlerde, birleşik kanalizasyon taşma(CSO) sistemleri, yağmur suyu akış sorunlarını daha da kötüleştiriyor. Bazı sistemler, yağmur suyunu, evsel atıksuyu ve endüstriyel atıksuyu aynı boruda toplamak üzere tasarlanmıştır. Şiddetli yağmur veya kar erimesi sırasında, atık su hacmi, akışı alan atık su arıtma tesisinin yanı sıra sisteminin kapasitesini aşar ve taşkınlara sebep olur. Sonuç olarak, ham kanalizasyon da dahil olmak üzere fazla atık su, doğrudan yakındaki akarsulara ve nehirlere boşaltılır. Amerika Birleşik Devletleri’nde, 2007’de 772’den fazla bu sistemler vardı (EPA 2007). Endüstriyel besin kirliliği kaynakları için, bazı endüstriler diğerlerinden daha büyük kaynaklardır. Selüloz ve kağıt fabrikaları, gıda ve et işleme, tarımsal endüstriler ve denizcilik gemilerinden kanalizasyonun doğrudan deşarjı, endüstriyel besin kirliliğinin daha büyük kaynaklarından bazılarıdır.
Fosil Yakıt Kaynakları
Fosil yakıtlar yakıldığında atmosfere nitrojen oksitler (NOx) verirler. NOx, duman ve asit yağmuru oluşumuna katkıda bulunur. NOx, yağmur ve kar (ıslak çökelme) yoluyla toprağa ve suya yeniden çökeltilir veya kuru çökelme adı verilen bir süreçle havadan çökebilir. Kömürle çalışan enerji santralleri ve arabalardan, otobüslerden ve kamyonlardan çıkan egzoz, NOx’in başlıca kaynaklarıdır. Fosil yakıtın yanması , her yıl küresel olarak yaklaşık 22 teragram azot kirliliğine katkıda bulunur , sentetik azotlu gübrelerin katkısının yaklaşık beşte biri (MA 2005) . Baltık Denizi’nde, öncelikle yanan fosil yakıtlardan kaynaklanan atmosferik birikim, nitrojen girdilerinin yüzde 25’ini oluşturur (HELCOM 2005). Benzer şekilde, Chesapeake Körfezi’nde atmosferik birikim, tüm nitrojen girdilerinin yüzde 30’unu oluşturur. ABD Kuzey Atlantik gibi bazı bölgelerde, atmosferik nitrojen birikimi kıyı bölgelerine nehir nitrojen girdilerini aşabilir (Spokes ve Jickells 2005) .
Karmaşık ve birbiriyle ilişkili sosyoekonomik faktörler, ötrofikasyon ve hipoksi vakalarının artmasına neden olan besin kirliliğindeki artışı tetikler. Dolaylı etkenler arasında nüfus artışı; gelişen dünyada tüketici tüketimini etkileyecek ekonomik büyüme; ve yoğun tarımın büyümesi, ötrofikasyonun doğrudan itici güçleri arasında daha yüksek enerji tüketimi, artan gübre tüketimi ve arazi kullanımı değişikliği yer alır.
Ötrofikasyonun Dolaylı Etkenleri
Nüfus artışı
Dünya nüfusunun 2005’te 6,5 milyardan 2050’de yaklaşık 9,2 milyara çıkacağı ve nüfus artışının çoğunluğunun az gelişmiş ülkelerde meydana geleceği tahmin edilmektedir (UNPD 2008) . Ötrofikasyon çıkmazı için özellikle endişe verici olan, kıyı bölgelerindeki nüfusun 1,2 milyardan (c. 1990) 2080’lerde 1,8 ila 5,2 milyara çıkması beklenen nüfustur (Rabalais ve diğerleri 2008) . Nüfus artışı gıda, toprak, enerji ve diğer doğal kaynaklara olan talebi artıracak ve sonuçta daha fazla tarımsal üretime ve evleri, elektrikli arabaları ve yakıt endüstrisini ısıtmak için fosil yakıtların daha fazla yakılmasına yol açacaktır.
Ekonomik büyüme
2002 ve 2030 yılları arasında kişi başına düşen küresel gelirin iki katına çıkacağı ve en büyük gelir artışının gelişmekte olan ülkelerde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir (Dargay ve diğerleri, 2007) . Gelişmekte olan ülkelerin kişi başına düşen gelirinin 2002-2030 yılları arasında yıllık yüzde 2,2 oranında artması beklenmektedir. Gelişmiş ülkelerde ise kişi başına gelirin yılda yaklaşık yüzde 1,5 oranında büyüyeceği tahmin edilmektedir (Dargay ve ark. 2007) .
Artan gelirler, farklı beslenme tercihleri, artan enerji kullanımı ve tüketim mallarının tüketiminin artması gibi tüketim kalıplarında değişikliklere yol açacaktır. Dünya çapında beslenme eğilimleri, artan satın alma gücünün bir sonucu olarak, özellikle düşük ila orta gelirli nüfuslar söz konusu olduğunda, daha fazla et tüketimine doğru ilerliyor (FAO 2002) . 1961 ve 2002 arasında, dünya genelinde kişi başına ortalama et tüketimi yüzde 87 artarak kişi başına ortalama 21,2 kilogramdan kişi başına 39,7 kilograma yükseldi (FAO 2009a). 2002-2030 yılları arasında et tüketiminin Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesinde yüzde 44, Doğu Asya’da yüzde 36 ve Latin Amerika ve Karayipler’de yüzde 28 artması bekleniyor. Şu anda kişi başına en düşük et tüketimine sahip olan Güney Asya’nın 2030 yılına kadar et tüketimini ikiye katlaması bekleniyor. Dünya çapında, kişi başına et tüketiminin 2030 yılına kadar yüzde 14 artarak ortalama 45,3 kilogram et tüketimine ulaşması bekleniyor. Nüfus artışı dahil edildiğinde, bu artış dünya çapında tüketilen toplam ette tahmini yüzde 53’lük bir artışa eşittir.
Artan hayvancılık üretiminin, dünya çapında besin kirliliğinin ciddiyeti üzerinde önemli etkileri olması beklenmekte. Örneğin domuz üretiminde kullanılan azotun %80’inin hayvan yemi üretimi sırasında gübre olarak atıldığı veya çevreye verildiği tahmin edilmektedir (UNEP ve WHRC 2007) .
Ötrofikasyonun Doğrudan Sebepleri
Enerji tüketimi
Büyüyen nüfus ve genişleyen ekonomiler daha fazla enerji talebi doğurmakta. 1990 ve 2005 yılları arasında dünya çapında toplam enerji tüketimi yüzde 33 arttı (EIA 2008) . Şu anda, dünyanın enerji ihtiyacının yüzde 86’sından fazlası fosil yakıt kaynaklarından (kömür, petrol ve doğal gaz) karşılanmaktadır (EIA 2008). Fosil yakıtlar yandıktan sonra atmosfere nitrojen oksitleri (NOx) bırakır. Güneş, rüzgar ve jeotermal gibi alternatif enerji kaynakları mevcut olmakla birlikte, kısa ve orta vadede fosil yakıtlara olan yoğun bağımlılığın devam etmesi beklenmektedir. 2005 ve 2030 yılları arasında uzmanlar, kişi başına enerji tüketiminin yaklaşık yüzde 18 artacağını, toplam küresel enerji tüketiminin ise yüzde 50 artacağını tahmin ediyor; gelişmekte olan dünyanın artan enerji tüketiminin büyük bir kısmından sorumlu olacağı tahmin edilmektedir (EIA 2008) . Fosil yakıtların küresel enerji ihtiyacının yaklaşık yüzde 86’sını karşılamaya devam etmesi beklenmektedir (EIA 2008) .
Gübre Tüketimi
Artan nüfus, et talebini artıracak değişen beslenme eğilimleri ve biyoyakıt kullanımının yaygınlaşması, tarımsal üretimin artmasını zorunlu kılacaktır. Sonuç olarak, 2002-2030 yılları arasında gübre tüketiminin yüzde 40 artması bekleniyor (FAO 2000) . Bitki besin maddesi kullanım verimliliğini artırmak için genetik mühendisliği ile gübre tüketimindeki bu artışın aynı zaman diliminde sadece yüzde 17 olduğu tahmin edilmektedir(FAO 2000) . Küresel gübre tüketiminde öngörülen artışın büyük bir kısmı, gıda üretiminin ve yoğun tarım uygulamalarının benimsenmesinin artmasının beklendiği gelişmekte olan dünyaya atfedilmektedir (FAO 2000) .
Arazi Kullanımı Dönüşümü ve Tarımsal Genişleme
Artırılmış gıda üretimine bağlı olarak, arazinin çok yıllık bitki örtüsünden (iki yıldan fazla yaşayan bitkiler) yıllık mahsule dönüştürülmesi vardır. 1995’ten 2002’ye kadar, ekili arazi, küresel olarak yılda yaklaşık 3 milyon hektarlık net bir artış yaşadı ve toplam ekili arazi kazanımlarının yüzde 90’ından fazlası ormanlardan geldi (Holmgren 2006) . Tarım aynı zamanda sulak alan kaybının en büyük tek nedenidir. Dünyadaki sulak alanların yaklaşık yüzde 50’si, 1950’lerden bu yana, çoğu tarımsal üretim için drenajın bir sonucu olarak kaybedilmiştir (OECD/IUCN 1996) . FAO, tarım için arazi kullanımı dönüşümünün devam edeceğini, ancak geçmişte olduğundan daha yavaş bir hızda olacağını tahmin ediyor (FAO 2002). Ormanlar ve sulak alanlar gibi doğal manzaralar, besin maddelerini yakalamak ve döngüye almak için önemlidir. Artan arazi kullanımı dönüşümü, bu peyzajların besinleri yakalama yeteneğini azaltır ve yerel su yollarında daha büyük besin kayıplarına yol açar.
Son araştırmalar, ötrofikasyonun ve ardından gelen hipoksinin iklim değişikliği ve aşırı avlanma nedeniyle daha da kötüleşebileceğini düşündürmektedir. Ötrofikasyon sürecini yönlendiren faktörlerin çoğu, iklim değişikliğini ve aşırı avlanmayı yönlendiren faktörlerle (örneğin, artan nüfus ve ekonomik büyüme ile bağlantılı artan enerji talebi ve artan gıda tüketimi) ilişkili ve sinerjiktir. Aşağıda, bu iki faktörün ötrofikasyonla nasıl bağlantılı olduğuna dair kısa bir tartışma yer almaktadır.
İklim değişikliği
İklim Değişikliği, besin kirliliğinden muzdarip su kütlelerinde ve su ekosistemlerinde ötrofikasyon ifadelerini şiddetlendirme potansiyeline sahiptir, örneğin:
- İklim değişikliğine bağlı olarak artan yüzey suyu sıcaklıkları, su sütununun tabakalaşmasına neden olabilir, böylece daha soğuk dip sularının oksijenlenmesini önleyebilir ve muhtemelen zaten ötrofikasyondan muzdarip sistemlerde hipoksik veya anoksik koşullara yol açabilir.
- Artan besin yükleri ile birlikte daha sıcak su sıcaklıkları (iklim değişikliğine bağlı) belirli zararlı alg türleri için faydalı olabilir ve zararlı alg patlamalarının sıklığının artmasına neden olabilir. Bir örnek, meteorolojik fenomen El Niño’nun neden olduğu tropikal okyanuslarda artan yüzey suyu sıcaklıkları ile pozitif olarak ilişkili olan balık zehirlenmesi ile ilişkili dinoflagellat Gambierdiscus Toxicus’un bolluğudur (Moore ve diğerleri 2008) .
- İklim değişikliğiyle bağlantılı yağış düzenlerindeki değişiklikler de ötrofikasyonun ifadesini etkileyebilir. Örneğin, yağıştaki bir artış, yüzey akışı (ve buna bağlı olarak tuzdan arındırma) biçimindeki daha fazla tatlı su kıyı okyanuslarına boşaltıldığından ve aynı zamanda daha yüksek besin akışlarına dönüşeceğinden, tabakalaşma modellerinde değişikliklere yol açabilir (Rabalais ve diğerleri, 2008) .
- İklim değişikliğiyle bağlantılı değişen rüzgar düzenleri, okyanuslarda ve kıyı bölgelerinde dolaşımı ve karışmayı etkileyebilir. Bu da su kolonunun tabakalaşmasını etkileyebilir ve su ekosistemlerinde oksijen ve besin seviyelerinin artmasına veya azalmasına yol açabilir (Rabalais ve diğerleri, 2008) . Değişen rüzgar desenleri, okyanuslardaki mevcut yükselme ve besin taşıma modellerini de etkileyebilir.
- Hızlandırılmış deniz seviyesi artışı ve iklim değişikliğine bağlı kıyı erozyonu, bir dizi kıyı ekosistemi için doğrudan bir tehdit oluşturmaktadır (IPCC 2007) . Bu kıyı özellikleri (örneğin, sulak alanlar, tuzlu bataklıklar) kıyı sularına giren fazla besin maddelerinin uzaklaştırılmasında kilit bir rol oynar ve bunların toplam etkinlikleri kıyı kaplamalarının azalmasıyla bozulacaktır (Moss 2010) .
Kaynak: https://www.wri.org/initiatives/eutrophication-and-hypoxia/learn. Alıntılanma Tarihi: 01.01.2021
