Bugün haftanın yorgunluğunu biraz olsun, çok keyifli bir konu ile hafifletmek istiyorum.. Dünyanın neresine giderseniz gidin, her yerinde tüketilen yiyecekleri sayın desem sanırım kısaca şöyle bir liste çıkar: su, kahve, kola.. Bu listeye ben bir tane daha eklemek istiyorum.. Pamuk şeker 😋
Pamukşekerin tarihine indiğinizde gerçekten 15. yüzyıla kadar gidiyor.. İtalyanlar geliştirmiş diyen de var, İspanyollar ve elbette Osmanlı İmparatorluğu’da.. Bu işin modernizasyonunu ise Amerikalılar yapmış.. Pamukşekeri makinesi tasarlayıp, patentini almışlar.. Ve Dünyada şu an tüm pamukşekerler aynı makine ile yapılıyor (tek ama tek bir farkla, ona geleceğim).
Pamukşekeri Dünya’nın tüm ülkelerinde aynı şekilde yapılıp, aynı şekilde satılıyor.. Avrupa’ya da gitseniz çubukların üzerine sarılı, çubuklar da delikli uzun bir sopaya bağlı ve çok büyük oranda “dolaşarak” satılıyor. “Dolaşarak satılan gıdalar” hep ilgimi çekmiştir benim 🙂 Pamukşekeri onların başında geliyor.
Pamukşekeri her zaman ama her zaman “mutluğun, huzurun, keyifli anların yiyeceği” olma potansiyelini taşıyor ve insanlar mutlu anlarında pamukşekeri tüketiyorlar. Yapısının pamukumsu olması, renkleri, aslında bir gündelik olarak tükettiğimiz bir gıdaya benzememesi ya da ona benzeyen ürünlerin (yün, pamuk) yenmemesinden dolayı da bana kalırsa insan canlısı için gıdada inovasyonun çok güçlü bir örneğini oluşturuyor. Zaten yapılışı da gerçekten bir inovasyon.. Şekerin ısı ile eritilmesi, sonrasında hızla dönen bir sistemden hava ile buluşturup, ince lifler haline getirilmesine dayanıyor sistem.. Bana kalırsa muazzam.. (Bilim dünyasındaki ismi aslında ‘elektroeğirme’)
Pişmaniyeden Pamuk Şekerine Giden Yolculuk
Biz tarih olarak taa geçmişten gelen bu muazzam yiyeceği kendi adımıza daha “usturuplu” hale getirmişiz. İsmine de “pişmaniye” demişiz. Ya da tam tersi. Pamuk şekeri pişmaniyeden sonra geliştirilen bir gıda olduğu ve pamuk şekerinin pişmaniyeden esinlendiğini söyleyen yazılara da rastladım. Kendi fikrimce pişmaniyenin çok daha önceleri insanlık tarihinde hayata geçme olasılığı daha yüksek. Çünkü pişmaniye üretiminde herhangi bir özelleşmiş cihaz kullanılmıyor. Tavalarda farklı pişirme metotları ile yapılabiliyor. Yani bence sokaklarda satılan pamuk şekerinin atası yine ülkemizin topraklarında üretilen pişmaniye.
Bu gıda “Sokakta satılma” özelliğini hiç kaybetmemiş ama 🙂 Hatırlayın, eskiden özellikle şehir otogarlarında seyyar pişmaniyeciler, kutular içerisinde pişmaniye satarlardı.. Mesela baklavanın hiç öyle satıldığını görmedim 🙂 Demek ki bazı şeyleri siz ne kadar değiştirseniz de, ruhunu kaybetmiyor.
Pamuk şekeri yüzyıllar öncesinden bize ne diyor biliyor musunuz? Eğer insanları “mutlu eden”, “onları iyi hissettiren”, “neşelendiren” “keyif veren” bir inovasyonsanız yani diğerlerinden farklıysanız ve bu farkınızı açıkça ortaya koyuyorsanız, yüzyıllar boyunca, neredeyse formunu bile hiç değiştirmeden koruyan muhteşem bir tercih sebebi oluyorsunuz. Benzer şaşkınlığı örneğin Mozart’ın o muazzam parçalarını bestelediği tarihi öğrendiğimde yaşamıştım.. Günümüzden 200 yıl önce bestelenen parçalar hala ama hala aynı güçte ve aynı duygulanımları yaşatıyor bizlere..
İçimden ne geçiyor biliyor musunuz? İnsan canlısı.. Hepimiz aynıyız. Genetiğimizde olduğu kadar, iç dünyalarımızda da aynıyız. Aslında insanı tanıyan, tüm Dünya’da hayatı tanır.
Pamuk şekeri tadında ve mutluluğunda bir gün geçirmenizi diliyorum.
