Zarif Akyıldız Çiçeğini duydunuz mu? Zarif Akyıldız Kaplıcalarıyla meşhur, birçok medeniyete ev sahipliği yapmış Ankara’nın Haymana ilçesine özgü endemik bir çiçek türüdür. Haymana’nın Şerefligökgözü Mahallesi ve Sındıran Mahallesi’nde sadece o yörede yetişen bir bitki türü olarak keşfedilmişti. Koruma altına alınması gereken endemik bir tür olan çiçeğe “Haymana Zarif Akyıldızı” ismi verildi. Türkiye’de korunması gereken nadir ve endemik tür olan Zarif Akyıldız çiçeği görenlerin gözlerini kamaştırıyor. Beyaz gelinliği andıran parlaklığıyla, yıldıza benzeyen çiçekleriyle benzersiz bir görüntü sunuyor.
Zarif Akyıldız ile aynı bölgede aynı botanik familyadan gelen halk arasında çalık olarak adlandırılan bir çiçek türü de keşfedilmeyi bekliyor. Kayalık alanlarda ve kayalıkların aşınmasıyla oluşmuş toprak ve kum alanda yetişen bu bitki, Haymana için endemik bir tür oluştura bilir. Lale soğanı gibi depo kökten oluşuyor ve baharın ilk günleri çiğdemlerle birlikte yapraklarını açıyor. Yerel halk tarafından bahar mevsiminde toplanarak tüketiliyor. Kıvırcık yaprakları ile toprağın üzerinde muhteşem görüntü oluşturuyor. Toprağın hemen altında koyu kahverengi ve siyah kabuklu yuvarlak kökü ile vitamin ve mineral deposu. Kabuğu soyulduğunda bembeyaz ve sütlü kök yemişi canlılara kendini ikram ediyor. Toplanma mevsimi geçmiş, olgunlaşmış çalıklar muhteşem çiçekler açarak yüce Allah’ın mükemmel yaratma sanatının eşsiz ve benzersiz olduğunu ortaya koyuyor. Bu türün incelenmesi ve kayıt altına alınması için bu mevsimler tam zamanı.
Haymana Zarif Akyıldız çiçeğinin tescillenmesi ve keşif aşamasında Haymana belediye Başkanı Özdemir Turgut Bey ve yardımcısı Enver Yurtdaş’ın çok büyük emekleri oldu. Dünyaya bu çiçeği kazandırıp tanıttıkları için şükranlarımı sunuyorum.
Zarif Akyıldız Çiçeğiyle Haymana’nın marka değeri de arttı. Son kale Haymana Sakarya Meydan muharebesinin ilk başladığı ve çetin muharebelerin yapıldığı tarihi bir yerdir. 23 Ağustos-13 Eylül 1921 tarihleri arasında 22 gün 22 gece süren ve İstiklal Savaşının dönüm noktasını teşkil eden Sakarya Meydan Muharebesinin geçtiği toprakların büyük bir bölümü o yıllarda da, bugün de Haymana sınırları içindedir. Savaş sırasında Haymana’nın 84 köyü işgale uğramıştır. Gazi Mustafa Kemal Atatürk “Hattı müdafaa yoktur sathı müdafaa vardır o satıh bütün vatandır.” Emrini Haymana’dan vererek Yunanın Ankara’yı işgal etmesinin önüne geçmiş ve Sakarya Meydan Muharebesi bu topraklarda başlamıştır. O dönemde bu bölgede yaşayan halk bu çiçeğe “gâvurçükü” ismini vermiş hâlen de bu isimle bilinir. Bu ismin verilmesini eski insanlar Yunan askerleri ile alakalı olduklarını söylemektelerdir.
Her bir tarafı keşfedilmeyi bekleyen cennet vatanımızın kanla sulanmış topraklarında, nadide ve eşsiz bitki türleriyle her bahar ayrı bir güzelliği bizi selamlıyor. Doğayı seven ve koruyan bilime katkı sunmuş yüce gönüllülere yeni keşif yollarında başarılar dilerim. Allah’a ısmarladık hoşça kalın.
Aydın Benli
Siyaset Bilimci Yazar
